آشنایی با نژاد شیپ داگ : گله‌دارهای ژولیده

نام کامل آن نژاد شیپ داگ انگلیسی قدیمی (Old English Sheepdog) است که به به‌صورت خلاصه آن را (OES) می‌نویسند. اولد اینگلیش شیپ داگ سگ‌هایی هستند با هیکل‌های بزرگ و ورزشکاری و موهایی ژولیده. شیپ داگ‌ ها در قدیم سگ گله‌دار بودند و به کشاورزان و چوپانان کمک می‌کردند، ولی امروزه این سگ‌های اصیل انگلیسی در کنار انسان‌ها، در خانه‌ها، راحت و آسوده زندگی می‌کنند. شیپ داگ‌ها مطیع، باهوش و منعطفند و به‌راحتی با شرایط مختلف کنار می‌آیند.

نگاهی مختصر به نژاد شیپ داگ

گروه نژادی: سگ‌های گله.

قد: 53 سانتی‌متر از شانه تا زمین.

وزن: 27 تا 45 کیلوگرم.

طول عمر: 10 تا 12 سال.

سگ‌های زیبا و ژولیدۀ شیپ داگ در برنامه‌ها و فیلم‌های کودکان بسیار محبوبند. در این برنامه‌ها آن‌ها شخصیتی مهربان و گاهی گیج دارند، اما برای شناخت سگ‌های نژاد شیپ داگ باید این تصورات را کنار گذاشت.

به آن‌ها لقب «دم‌بریده» داده‌اند، چون در قدیم دم آن‌ها را کوتاه می‌کردند تا معلوم شود که سگ گله هستند. با وجود حدود 40 کیلوگرم وزن، سگ‌های بزرگی به حساب می‌آیند، اما موهای بلند و ژولیده‌شان آن‌ها را بزرگ‌تر هم نشان می‌دهد. شیپ داگ‌ها باهوش، بامزه و خوش‌اخلاقند. رفتار خوبی دارند. سخت‌کوش، مقاوم و قدرتمندند. آن‌ها عاشق خانواده‌شان هستند. بازیگوش و بانمکند و در عین حال نگهبان خیلی خوبی هستند و به‌خوبی از اعضای خانواده‌شان حمایت می‌کنند.

نکتۀ مهم دربارۀ سگ‌های نژاد شیپ داگ موهای پرپشت و بلند آن‌هاست. موهایی که به مراقبت خیلی زیادی نیاز دارد و اگر به‌طور مرتب شانه نشود، مثل نمد می‌شود. بعضی‌ها موی سگشان را کوتاه می‌کنند، اما شیپ داگ‌هایی که در برنامه‌های نمایشی شرکت می‌کنند، نمی‌توانند موهای کوتاه داشته باشند.

شانه زدن و رسیدگی به موهای شیپ داگ بیشتر از هفته‌ای سه یا چهار ساعت وقت می‌گیرد. باید هر ماه، برای کوتاه و مرتب کردن موها، به آرایشگاه برود. هزینۀ آرایشگاه و وقت‌گیر بودن رسیدگی به موها بسیاری از اوقات سبب می‌شود که مردم شیپ داگ‌هایشان را واگذار کنند یا به پناهگاه بسپارند. بنابراین هر کسی که می‌خواهد یک سگ شیپ داگ داشته باشد، باید خیلی دقیق و زیاد به رسیدگی کردن به موهای او فکر کند تا تصمیم درستی بگیرد.

سگ‌های نژاد شیپ داگ بسیار منعطفند و با شرایط مختلف کنار می‌آیند. آن‌ها حتی می‎توانند سگ‌های آپارتمانی خوبی باشند، به شرط اینکه ورزش منظم داشته باشند و انرژی‌شان کاملا تخلیه شود. شیپ داگ‌ها سگ‌هایی نیستند که در حیاط، به‌تنهایی، زندگی کنند. آن‌ها باید در کنار خانواده باشند، وگرنه اگر مدت طولانی تنها بمانند از اضطراب جدایی رنج می‌کشند. شیپ داگ‌ها کاملا تربیت‌پذیرند، به شرط آنکه صاحبی مقتدر، مهربان و ثابت‌قدم داشته باشند.

چند نکتۀ مهم دربارۀ نژاد شیپ داگ

• شیپ داگ‌ها باید به‌خوبی تربیت و اجتماعی شوند. آن‌ها سگ‌های بزرگ و پرسروصدایی هستند، مخصوصا در دوران تولگی خیلی پرانرژی و شلوغند. برای تربیت آن‌ها باید صبود و ثابت‌قدم باشید.
• برای کسانی که زیاد به تمیزی اهمیت می‌دهند، شیپ داگ‌ها سگ‌های مناسبی نیستند. آن‌ها دوست دارند روی خاک بغلتند. ریزش موی زیادی هم دارند. بنابراین خاک و مو را با خودشان روی فرش و مبل‌ها و لباس ما می‌آورند.
• شیپ داگ‌ها اصالتا سگ گله‌اند. برای همین به ورزش و فعالیت زیادی نیاز دارند.
• موهای سگ‌های نژاد شیپ داگ بلند و پرپشت است. برای تمیز و بدون گره نگه داشتن موهای او باید زمان و هزینۀ مالی قابل توجهی صرف کرد.
• اضطراب جدایی در سگ‌های شیپ داگ شایع است و اگر مدت طولانی تنها بمانند ممکن است دست به خرابکاری بزنند.
•  اگر می‌خواهید سگ سالم و اصیلی داشته باشید، تولۀ خود را از توله‌کش‌ها نخرید.

تاریخچۀ نژاد شیپ داگ

نژاد شیپ داگ انگلیسی قدیمی یکی از نژادهایی است که اصل و ریشۀ آن چندان مشخص نیست. بعضی شواهد نشان می‌دهد که این نژاد متعلق به نواحی جنوب غربی انگلستان، در اوایل قرن نوزدهم میلادی، است. ممکن است اجداد او بِردد کولی‌های اسکاتلندی (Scottish Bearded Collie) یا اوچار روسی (Russian Owtchar) باشد.

با اینکه اصل و نسب شیپ داگ‌ها معلوم نیست، در نوشته‌های باقی‌مانده از اوایل قرن نوزدهم، سگی توصیف شده است که گله‌داری می‌کرده و گوسفندها و گاوها را به بازار می‌رسانده است. معمولا دم او را کوتاه می‌کردند تا مشخص شود که سگ گله است. برای همین به او لقب «دم‌بریده» داده بودند.

این نژاد زمانی معروف شد که در دهۀ هشتاد قرن نوزدهم به امریکا رفت. اولین کسی که در امریکا یک شیپ داگ داشت کارخانه‌داری امریکایی بود به اسم وِید (W. Wade). تا اوایل قرن بیستم فقط پنج خانوادۀ ثروتمند امریکایی سگ‌هایی از نژاد شیپ داگ داشتند.

در سال 1904 میلادی، هنری آرتور تیلی (Henry Arthur Tilly) باشگاه سگ‌های نژاد شیپ داگ را، در امریکا، تاسیس کرد. هنری تیلی و برادرش، ویلیام استیدز تیلی (William Steeds Tilly)، اولین کسانی بودند که سعی کردند که استانداردهای این نژاد را بشناسند و سگ‌هایی با آن استاندارد پرورش دهند. بسیاری از سگ‌هایی که آن‌ها پرورش دادند اجداد شیپ داگ‌های امروزی‌اند.

موسسۀ امریکایی پرورش سگ (AKC)، در سال 1885، این نژاد را به‌طور رسمی ثبت کرد. تا نیمۀ قرن بیستم همچنان شیپ داگ‌ سگ افراد ثروتمند بود. در دهۀ شصت، این سگ‌ها، به جای نماد ثروت، تبدیل به سگ‌های خانگی شدند و تقریبا، سالانه، پانزده هزار شیپ داگ شناسنامه می‌گرفتند، ولی کم‌کم، با بیشتر شدن آگاهی مردم نسبت به هزینۀ نگهداری و مراقبت از موهای شیپ داگ، اقبال عمومی نسبت به این نژاد کم شد.

اندازۀ سگ‌های شیپ داگ

قد شیپ داگ‌های نر 56 سانتی‌متر و قد ماده‌ها 53 سانتی‌متر است و وزن نرها 36 تا 45 کیلوگرم و وزن ماده‌ها 27 تا 39 کیلوگرم است.

ویژگی‌های شخصیتی سگ‌های نژاد شیپ داگ

شیپ داگ‌ها دلقک‌های مهربان و بازیگوشند که با اعضای خانواده‌شان و بچه‌های همسایه بازی می‌کنند. شیطنت تولگی آن‌ها تا سه سالگی‌شان ادامه دارد و بعد از آن هم رفتارهای بامزه و شیطنت‌هایشان را تا دوران پیری حفظ می‌کنند.

سگ‌های نژاد شیپ داگ باهوشند و همه چیز را زود یاد می‌گیرند. آن‌ها همیشه به دنبال انجام کارهای بامزه و خنده‌دارند. به سبب توانایی‌هایی که دارند، وظایف مختلفی می‌توانند داشته باشند، مثل گله‌داری و عملیات جستجو و نجات.

شیپ داگ‌ها به تمرین ذهنی و فعالیت بدنی زیادی نیاز دارند. مدت طولانی نمی‌توانند تنها بمانند و باید در کنار اعضای خانواده باشند. آن‌ها مهربان و خوش‌اخلاقند، برای همین همراه خیلی خوبی برای بچه‌ها و خانواده‌هایی هستند که بچه دارند. به سبب وجود داستان‌های فراوان دربارۀ فداکاری‌ها و محبت‌های شیپ داگ‌ها به بچه‌‌ها به او لقب پرستار بچه (Nanny) داده‌اند. آن‌ها سگ‌های مراقب خوبی نیستند، ممکن است دربارۀ حضور یک غریبه هشدار بدهند، ممکن هم هست که هشدار ندهند.

بیماری‌های رایج در نژاد شیپ داگ

سگ‌های نژاد شیپ داگ، معمولا، سالمند، ولی بعضی بیمار‌ی‌ها در این نژاد شایع‌تر است. مسلما همۀ آن‌ها به همۀ بیماری‌ها مبتلا نمی‌شوند، ولی آگاهی داشتن دربارۀ این بیماری‌ها به ما کمک می‌کند که بهتر از سگ خود مراقبت کنیم.

ناهنجاری مفصل ران (Hip dysplasia):

یک بیماری ارثی است که در آن استخوان ران در مفصلش جفت نمی‌شود. در بعضی سگ‌ها موجب درد و لنگی در یک یا هر دو پا می‌شود، ولی در بعضی سگ‌ها هیچ نشانه‌ای ندارد. بهترین راه تشخیص آن استفاده از عکس اشعۀ ایکس است. علاوه بر ارث، بالا رفتن سن هم این ناهنجاری را در سگ‌ها به وجود می‌آورد.

‌سگ‌های مبتلا به این ناهنجاری نباید بچه‌دار شوند، چون بچه‌شان هم مبتلا می‌شود. پس قبل از خرید توله، مطمئن شوید که والدینش سالم بوده‌اند.

آب‌مروارید (Cataracts):

موجب تاری عدسی چشم می‌شود. درنتیجه کمی دید ایجاد می‌کند. ظاهر چشم ابری می‌شود. معمولا، سگ‌های پیر به این بیماری مبتلا می‌شوند. بسیاری اوقات به عمل جراحی می‌شود آب‌مروارید را برداشت و دید چشم را به آن برگرداند.

آتروفی پیشروندۀ شبکیه (Progressive Retinal Atrophy):

یک بیماری چشمی است که در آن شبکیه، به مرور زمان، از بین می‌رود. اول موجب مشکلات بینایی در شب می‌شود و با پیشرفت بیماری کم‌کم دید در روز را هم از دست می‌دهند. بسیاری از سگ‌ها، تا وقتی که محیط اطرافشان تغییر نکند، به خوبی با کم‌بینایی یا نابینایی خود کنار می‌آیند.

کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism):

ناشی از کاهش مقدار هورمون تیروئید در بدن است. این هورمون را غدۀ تیروئید ترشح می‌کند. کم‌کاری تیروئید خفیف منجر به نازایی می‌شود. از نشانه‌های شدید شدن بیماری می‌توان به چاقی، بی‌حوصلگی، خستگی و چرخۀ نامنظم گرما در بدن اشاره کرد. موها زبر و شکننده می‌شوند و پوست خشک و کدر می‌گردد. این بیماری با دارو درمان می‌شود، ولی گاهی لازم است که سگ مادام العمر دارو مصرف کند.

ناشنوایی (Deafness):

در نژاد شیپ داگ ناشنوایی نسبتا شایع است و مشکلات زیادی برای سگ و صاحبش به وجود می‌آورد. بعضی از انواع ناشنوایی با دارو و جراحی درمان می‌شوند، ولی معمولا، ناشنوایی درمان نمی‌شود. با سگ ناشنوا باید صبور بود و به او زمان داد تا بتواند با نقص خود کنار بیاید. وسایل مختلفی، مثل قلاده‌های ویبره‌دار، برای کمک به این سگ‌ها و آسان‌تر کردن زندگی آن‌ها وجود دارد. اگر تشخیص دامپزشک این است که سگ شما به کم‌شنوایی یا ناشنوایی مبتلاست، به خودتان زمان بدهید تا بتوانید به‌خوبی بررسی کنید که صبر، وقت و انرژی لازم برای رسیدگی به او را دارید یا نه.

مراقبت و نگهداری از سگ‌های نژاد شیپ داگ

چنانکه گفته شد شیپ داگ‌ها سگ گله بوده‌اند و هنوز هم برای گله‌داری استفاده می‌شود. برای همین بسیار پرانرژی‌اند و باید حدود دو ساعت فعالیت و ورزش در روز داشته باشند تا انرژی‌شان تخلیه شود. البته مقدار انرژی و فعالیت آن‌ها به سنشان هم بستگی دارد. توله‌ها بسیار پرانرژی‌اند. اینقدر که اگر به شیوۀ درست انرژی‌شان تخلیه نشود، دست به خرابکاری می‌زنند. در عین حال شیپ داگ‌ها لم دادن روی مبل را بسیار دوست دارند. آن‌ها می‌توانند خود را با فعالیت کم وفق دهند، ولی باید بدانید که این کار برای سلامتی‌شان ضرر دارد.

در روزهایی که هوا گرم است شیپ داگ خود را از خانه بیرون نبرید و نگذارید که در فضای باز زیاد فعالیت کند، زیرا با وجود داشتن موهای پرپشت خیلی زود گرمش می‌شود.

اطاعت و فرمان‌برداری برای همۀ سگ‌ها مهم است. سگ شما باید همۀ فرمان‌های پایه (شامل بشین، بخواب، بیا، بمون) را خیلی خوب بلد باشد و انجام دهد. یادگیری این فرمان‌ها و فرمان‌برداری شیپ داگ‌ها که سگ‌های بزرگ و پشمالویی هستند که گِلی و کثیف می‌شوند، مهم‌تر است. خوشبختانه آن‌ها باهوشند و همه چیز را خیلی زود یاد می‌گیرند.

سگ‌های نژاد شیپ داگ اعتما به نفس زیادی ندارند. اگر برای تربیت تولۀ خود از پارک سگ استفاده می‌کنید، مراقب باشید که او را برای مدت طولانی تنها نگذارید. شیپ داگ خانواده‌شان را بسیار دوست دارند و باید کنار صاحبانشان باشد.

شیپ داگ، در سال اول زندگی‌اش، بسیار سریع و زیاد رشد می‌کند و از 400 گرم به 27 کیلوگرم می‌رسد. وقتی رشدش کامل شود، به 45 کیلوگرم می‌رسد. با توجه به این افزایش وزنی که در مدت زمان کوتاه دارند، بسیار مستعد ابتلا به بیماری‌های استخوانی هستند. باید سعی کنید غذای او باکیفیت و کم‌کالری باشد. تا زمانی که مفاصلش کامل شکل نگرفته است، یعنی تا حدود دو سالگی، روی سطح سفت، مثل پیاده‌رو، نباید بدود و بازی کند. دویدن و بازی کردن روی چمن برای او مناسب است.

تغذیۀ سگ‌های نژاد شیپ داگ

روزانه دوونیم تا چهارونیم پیمانه غذای باکیفیت.

اینکه یک سگ بالغ چه قدر غذا بخورد به چیزهای زیادی بستگی دارد، مثل: سن، متابولیسم، اندازه و میزان فعالیتش. هر سگی نیازها و شرایط خاص خودش را دارد. آنچه مشخص است اینکه سگی که فعالیت بیشتری داشته باشد غذای بیشتری می‌خورد.

چون شیپ داگ‌ها موهای بلند و پرپشت دارند، چاق‌تر به نظر می‌رسند. برای همین مهم است که او را به طور منظم وزن کنید تا دچار اضافه وزن یا کمبود وزن نشود.

موها و بهداشت سگ‌های شیپ داگ

اگر سگی با موهای بلند می‌خواهید، شیپ داگ گزینۀ خیلی خوبی است. او دو لایه موی ژولیده و نامرتب دارد. لایۀ بیرونی زبر و ضخیم و لایۀ زیرین نرم و و لطیف است. موهای شیپ داگ معمولا مخلوطی است از سفید با رنگ‌های خاکستری، سیاه، آبی، قهوه‌ای و حنایی.

نگهداری از موهای سگ‌های نژاد شیپ داگ آسان نیست. حداقل به 3 یا 4 ساعت در هفته زمان نیاز دارد. اگر تجربۀ نگهداری از سگ ندارید، لازم است شیوۀ شانه زدن و برس کشیدن موها را بیاموزید. ریزش موهای او زیاد است. باید هر روز موها را شانه کنید تا گره‌هایش را باز کنید و موهای مرده را جمع کنید. برای این کار به یک شانه، یک برس دندانه میخی و یک برس مخصوص سگ نیاز دارید. موهای سگتان را به‌آرامی شانه بزنید تا موها کشیده یا کنده نشود. موها را باید از ریشه شانه کنید، نه اینکه فقط موهای رویی را شانه بزنید. می‌توانید حین شانه کشیدن با آب‌پاش موها را نمناک کنید تا بهتر و راحت‌تر شانه شود.

مثل همۀ نژادهای دیگر، تربیت و شانه زدن سگ خود را باید از تولگی شروع کنید. در این صورت در بزرگسالی، سگ شما به برس کشیدن عادت دارد و شما و سگتان اذیت نمی‌شوید. موهای شیپ داگ‌ها به‌راحتی گره می‌خورد و اگر باز نشود، می‌تواند مشکلات پوستی ایجاد کند. اگر این گره‌ها زیاد باشد، مجبور می‌شوید موی شیپ داگ خود را بتراشید.

بعضی از کسانی که شیپ داگ دارند، علاوه بر برس روزانه و رسیدگی‌های روزمره، به‌طور مرتب سگشان را نزد آرایشگر مخصوص سگ‌ها می‌برند تا موها را مرتب و منظم نگه دارد. هزینۀ این کار زیاد است. بهتر است قبل از آوردن یک شیپ داگ به خانه‌تان به هزینه‌های پولی و زمانی‌ای که باید صرف او کنید خوب فکر کنید.

آب دهان بعضی شیپ داگ‌ها اینقدر زیاد است که موهای اطراف دهانشان زرد می‌شود. اگر موهای اطراف دهانش را هر بار بعد از غذا بشویید، این زردی کمتر می‌شود. روش دیگر این است که به موها روغن زیتون بمالید و بعد از اینکه کاملا خشک آن‌ها را شانه کنید.

علاوه بر شانه زدن و برس کشیدن، شیپ داگ‌ها هر 6 یا 8 هفته یک بار باید حمام شوند. ناخن‌هایشان ماهی یک بار باید کوتاه شود. بعد از هر بار حمام گوش‌های او را با گوش‌پنبه خشک کنید. مراقب باشید که گوش‌پنبه را داخل گوش فشار ندهید. گوش را معاینه کنید که التهاب، زخم و بوی بد نداشته باشد. حداقل هفته‌ دو یا سه بار دندان‌ها را با مسواکی نرم مسواک بزنید.

رابطۀ سگ‌های نژاد شیپ داگ با کودکان و حیوانات دیگر

شیپ داگی که درست تربیت شده باشد و به‌خوبی اجتماعی شده باشد می‌تواند همدم و همراه خیلی خوبی برای بچه‌ها و حیوانات دیگر باشد، تا آنجا که می‌گویند می‌تواند از بچه‌های کوچک مراقبت کند. شیپ داگ سگ مهربانی است که سعی می‌کند از خانوادۀ خود مراقبت کند. با این حال هیچ‌وقت بچه را با یک سگ تنها نگذارید و همیشه بر رابطۀ آن‌ها نظارت داشته باشید. برای اینکه شیپ داگ شما تمام خصوصیات یک شیپ داگ خوب را داشته باشد، او را از توله‌کش‌ها نخرید. قبل از پذیرفتن توله، مادر و پدرش را ببینید که سالم باشند.

توضیحات :

سگ‌ مراقب یا Watchdog :

سگ‌ مراقب با سگ نگهبان فرق می‌کند. سگ‌های مراقب جثه‌های کوچک‌تری دارند. آن‌ها به‌خوبی حواسشان به اطراف هست، و به‌موقع به صاحبشان فقط هشدار می‌دهند.