روز جهانی شیر

می‌دانید امروز، یعنی دهم آگوست برابر با نوزدهم مرداد، روز جهانی شیر است؟

شیر دومین گربه‌سان بزرگ، بعد از ببر، است و وزن او به 250 کیلوگرم می‌رسد. در قدیم آن‌ها در سراسر قارۀ آفریقا و جنوب شرقی اروپا و غرب آسیا تا هند زندگی می‌کردند، ولی الان زیستگاه شیرها به جنوب آفریقا و هند محدود شده است.

چهرۀ شیر نر، با یال باشکوهش، از روزگار باستان برای انسان‌ها آشناست. تصاویر او در نقاشی‌های دیوارۀ غارها دیده شده است. هنوز هم شیر در نقاشی‌ها، بر روی پرچم‌ها، در فیلم‌ها و ادبیات حضور دارد. از زمان امپراطوری روم، انسان‌ها به نگهداری از شیرها پرداختند و از اواخر قرن هجدهم، شیر یکی از حیوانات اصلی باغ‌وحش‌ها شناخته شده است.

شیر در فرهنگ انسانی نقش مثبتی دارد، او مظهر قدرت، شجاعت و نجیب‌زادگی است، تا آنجا که به او لقب سلطان جنگل داده‌اند. در بعضی قبائل آفریقای شرقی، شیر نماد تنبلی است، اما در غرب آفریقا نماد پیشرفت و بهبود اوضاع است. قبائل ساکن در سواحل رود کنگو معتقد بودند روح رئیس قبیله وارد تن شیر می‌شود. برخی قبائل آفریقایی برای مرگ شیر مراسم خاصی برپا می‌کردند. سخمت (Sekhmet)، ایزدبانوی مصری، با سری مثل شیر تصویر شده است. تصویر شیر در نقاشی‌های چینی، از قرن ششم پیش از میلاد، دیده می‌شود، اما چون شیر حیوان بومی سرزمین چین نیست، این تصاویر چندان واقعی نیستند. همچنین رقص شیر یکی از رقص‌های سنتی چین است که در آن اشخاص لباسی شبیه شیر می‌پوشند و حرکات شیر را تقلید می‌کنند. در قرون وسطی، چند تن از جنگجویان شجاع، لقبی منسوب به شیر دارند، مانند ریچارد اول، پادشان انگلیس، که به ریچارد شیردل (Richard The Lionheart) معروف بود. امروزه شیر نماد تعدادی از تیم‌های ملی فوتبال است، مثل اسکاتلند، انگلستان و سنگاپور. شرکت والت دیسنی (Walt Disney) هم، در سال  1994، انیمیشنی ساخت که در آن سرگذشت پادشاه شیرها، به نام موفاسا (Mufasa) و پسرش سیمبا (Simba) روایت می‌شود.

آمارها و تحقیقات اخیر دربارۀ شیرها نتایج غم‌انگیزی دارند. اتحادیۀ بین‌المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) شیرها را در فهرست حیوانات در معرض انقراض قرار داده است. جمعیت شیرها در بیست سال گذشته 43 درصد کاهش داشته و به حدود 20000 قلاده، در سراسر کرۀ زمین، رسیده است.. آن‌ها 75 درصد زیستگاه خود را، در صد سال گذشته، از دست داده‌اند و از 12 کشور آفریقایی کاملا ناپدید شده‌اند. فقط در کشورهای موزامبیک، کنیا، تانزانیا، بوتسوانا و آفریقای جنوبی است که کمی بیش از 1000 قلاده شیر است. این شیرها را هم خطرات متعددی تهدید می‌کند، مثل شکار آن‌ها برای پوست و استخوانشان (در سال 2005 بیش از 1000 شیر در آفریقای جنوبی کشته شدند) و گسترش زمین‌های کشاورزی که فضای زندگی شیرها را محدود می‌کند.

پناهگاه نجات گربه‌سانان بزرگ (Big Cat Rescue) روز دهم آگوست را «روز جهانی شیر» نام‌گذاری کرد. هدف از تعیین روزی به اسم روز جهانی شیر بیشتر کردن آگاهی عمومی دربارۀ شیرهاست تا بشود ازشان حمایت کرد و مانع انقراضشان شد.

بیایید در روز جهانی شیر، به آن‌ها فکر کنیم و بیاموزیم که چطور می‌توانیم ازشان مراقبت کنیم. برای این کار باید جلوی اسارت و شکارشان را بگیریم. با نرفتن به سیرک، یا هر جای دیگری که حیوانات را اسیر می‌کنند و آزار می‌دهند، جلوی رشد و توسعۀ این صنعت را بگیریم. پوشاک و اجناسی را که از پوست و استخوان شیرها ساخته می‌شود نخریم. به کودکانمان بیاموزیم که طبیعت را دوست داشته باشند و از آن مراقبت کنند.

چند پیشنهاد برای بزرگداشت روز جهانی شیر

1. عکس پروفایل خود را، در شبکه‌های اجتماعی، به عکس شیر تغییر دهید.
2. لباسی بپوشید که تصویر شیر روی آن باشد.
3. دربارۀ شیرها بیشتر بخوانید و اطلاعات خود را در صفحات مجازی منتشر کنید تا توجه افراد بیشتری به این حیوان خارق‌العاده جلب شود. برای این کار می‌توانید حقایقی جالب دربارۀ شیرها را بخوانید.
4. صورت کودکتان را شبیه شیر نقاشی کنید.