روز جهانی پشه : روز مبارزه با مالاریا

روز جهانی پشه : روز مبارزه با مالاریا

روز بیستم آگوست، در سال 1897، روز جهانی پشه نامیده شد؛ زیرا در این زمان بود که دکتر سر رونالد راس (Sir Ronald Ross)، پزشک انگلیسی که در هند فعالیت می‌کرد، کشف کرد پشه‌های ماده هستند که بیماری مالاریا را از انسانی به انسان دیگر منتقل می‌کنند. دکتر راس (1932- 1857) در سال 1902، به سبب تحقیقاتش دربارۀ بیماری مالاریا، جایزۀ نوبل پزشکی را از آن خود کرد.

مالاریا یک بیماری انگلی است که توسط پشۀ آنوفل(Anophele) منتقل می‌شود. پشۀ آنوفِل به خودی خود برای انسان خطرناک نیست، بلکه ناقل بیماری است؛ یعنی اگر پشۀ آنوفل در یک وعدۀ غذایی خود از خون کسی که بیمار است تغذیه کند، در وعدۀ بعدی بیماری را به خون فرد دیگر منتقل می‌کند. درست است که پشه‌ها ناقل بیماری‌های خطرناکی هستند؛ مثل مالاریا (Malaria)، تب زرد (Yellow fever) و تب دِنگ (Dengue fever)، که به تب استخوان‌شکن هم معروف است، اما همۀ بیماری‌ها با این شیوه منتقل نمی‌شوند.

مالاریا بیماری مناطق استوایی است و اغلب افرادی به آن مبتلا می‌شوند که در مناطق گرم و مرطوب زندگی می‌کنند. مالاریا، با همۀ پیشرفتی که در درمان و جلوگیری از انتقال آن صورت گرفته است، هر سال، بیش از هشتصد‌وپنجاه هزار نفر را، در سراسر دنیا، می‌کشد. در بعضی کشورهای آفریقایی، مثل اتیوپی و رواندا، مرگ و میر ناشی از این بیماری، در سال‌های اخیر، 50 درصد کاهش داشته است و در بعضی دیگر، مثل مصر و بوتسوانا، مالاریا دارد ریشه‌کن می‌شود. در سال 2010، مراکش اعلام کرد که کاملا این بیماری را مهار کرده است.

در ایران از قرن‌ها پیش مالاریا شایع بوده است. در تاریخ آمده است که، در زمان شاه عباس یکم، چند هزار ارمنی از قفقاز جنوبی به ایران مهاجرت کردند. در یکی از مهاجرت‌ها بسیاری از ارامنه، در مسیر گنجه به اردبیل، جان خود را بر اثر مالاریا از دست دادند. در ایران، تحقیقات علمی دربارۀ مالاریا، به‌طور جدی، از سال 1303ش. آغاز شد. در این سال دکتر جان گیلمور (John Gilmour) از طرف سازمان جهانی بهداشت (WHO) به ایران آمد. طبق گزارش او، هر ساله در ایران حدود 5 میلیون نفر به مالاریا مبتلا می‌شدند. خوشبختانه، در سال 2013م. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد که مالاریا در ایران تقریبا کنترل شده است و پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2025 در ایران ریشه‌کن شود.

هدف از روز جهانی پشه اطلاع‌رسانی و بیشتر کردن آگاهی افراد دربارۀ بیماری مالاریا، چگونگی انتقال بیماری و درمان آن است. همچنین در این روز سازمان‌ها و کمپین‌ها تلاش می‌کنند تا برای کمک به مناطقی که در آن هنوز بیماری مالاریا شایع است، پول جمع کنند.