وجود خون در ادرار سگ

وجود خون در ادرار سگ ، که در اصطلاح پزشکی به آن هماتوری (Hematuria) می‌گویند، بیماری رایجی در سگ‌هاست. سگ در هر سنی باشد، ممکن است خون در ادرارش دیده شود، ولی با بیشتر شدن سن احتمال این امر بیشتر می‌شود. به عنوان مثال ممکن است سگ جوانی از هماتوری ارثی رنج ببرد و در ادرارش خون دیده شود، اما اغلب دلیل وجود خون در ادرار سگ‌های پیر سرطان است. عامل موثر دیگر در این بیماری جنسیت حیوان است. دلیل وجود خون در ادرار ممکن است عفونت دستگاه ادراری باشد که بیشتر در سگ‌های ماده دیده می‌شود.

این بیماری ممکن است حاصل بیماری‌های دیگری باشد که بعضی از آن‌ها بسیار خطرناکند، مثل سرطان در سگ‌های مسن، هماتوری ارثی در سگ‌های جوان و عفونت دستگاه ادراری در سگ‌های ماده.

نشانه‌های وجود خون در ادرار سگ

اولین نشانۀ این بیماری خودش است؛ یعنی دیدن وجود خون در ادرار سگ که رنگ ادرار را به رنگ‌های کهربایی تا قرمز و نارنجی و قهوه‌ای تغییر می‌دهد. مقدار تغییر رنگ ادرار بستگی به مقدار و غلظت خونی دارد که در ادرار هست. ممکن است اینقدر کم باشد که اصلا رنگ ادرار را تغییر ندهد و ممکن هم هست که به بیشترین مقدار ممکن رنگ ادرار را عوض کند. وجود خون در ادرار ممکن است با نشانه‌های دیگری، مثل تکرر ادرار غیرعادی، ناراحتی یا درد آشکار، خونریزی زیر پوست که خودش را به صورت کبودی نشان می‌دهد، همراه باشد، ممکن هم هست که نشانۀ دیگری نداشته باشد. گاهی در آزمایش‌های معمولی علت وجود خون در ادرار تشخیص داده می‌شود، گاهی برای این کار به آزمایش ادرار نیاز است.

البته برای تغییر رنگ ادرار دلایل دیگری هم وجود دارد. یکی از رایج‌ترین علل خوردن چغندر است. اگر دیدید که ادرار سگتان قرمز شده، ولی هیچ نشانۀ غیر عادی دیگری در سگتان وجود ندارد، احتمال دهید که چغندر خورده باشد.

علل بروز وجود خون در ادرار سگ

• عفونت کلیه یا عفونت مثانه (Bladder or Kidney Infection): عفونت کلیه، عفونت مثانه، عفونت پروستات و عفونت دستگاه ادراری از جمله عواملی هستند که موجب می‌شوند خون وارد ادرار شود.
• تومورها (Tumors): تومورهای سرطانی و غیر سرطانی ممکن است عامل وجود خون در ادرار سگ باشند.
• سنگ‌ها (Stones): سنگ مثانه یا سنگ کلیه هم از عوامل به وجودآورندۀ خون در ادرار هستند.
• مسمومیت (Poisoning): خونی که در ادرار سگ دیده می‌شود ممکن است ناشی از خوردن مواد سمی، مثل مرگ موش، باشد. در این صورت نشانه‌های دیگری، مثل کسالت، سرفه، ورم شکم، تنگی نفس و تحمل نکردن ورزش (Exercise Intolerance)، هم در سگ دیده می‌شود.
• عفونت دستگاه ادراری (Urinary Tract Infection): اصلی‌ترین نشانۀ عفونت دستگاه ادراری وجود خون در ادرار است. البته معمولا علاوه بر وجود خون در ادرار نشانه‌های دیگری هم دارد: از دست دادن کنترل مثانه، دشواری در تخلیۀ مثانه، درد در هنگام ادرار کردن، بوی شدید ادرار و لیسیدن دائمی محل خروج ادرار.
• آسیب‌ها (Injury): آسیب جسمی ممکن است باعث شود که خون در ادرار سگ دیده شود. اگر سگ شما آسیب جسمی داشته است و در ادرار او خون دیده می‌شود، فورا به دامپزشک مراجعه کنید.
• پروستات (Prostate): بیماری‌های پروستات هم، در سگ‌های نر، عامل ایجاد خون در ادرار سگ‌هاست. هفت نوع بیماری پروستات را درگیر می‌کند:
• هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات (Benign Prostatic Hyperplasia)
• متاپلازی اسکواموس (Squamous Metaplasia)
• هایپرپلازی سیستیک (Cystic Hyperplasia)
• کیست‌های پاراپروستات (Paraprostatic Cysts)
• عفونت باکتریایی (Bacterial Infection)
• آبسۀ پروستات (Prostatic Abscess)
• سرطان پروستات (Prostatic Cancer)

اگر سگ شما به بیماری‌های پروستات مبتلا باشد، یک یا چند نشانۀ دیگر هم در او دیده می‌شود: سختی در ادرار کردن، کاهش مقدار ادرار و سخت شدن حرکات روده.

• فحلی (Estrus): سگ‌ها در زمان پریود خونریزی دارند. از آنجا که محل خروج خون و ادرار یکی است، بسیاری از صاحبان نمی‌توانند خون پریودی را از خون ادراری تشخیص دهند. اگر سگ شما عقیم نشده است، ببینید که دیگر نشانه‌های پریود را دارد یا نه، از جمله ورم فرج، چکیدن خون از او وقتی که جایی نشسته است.

تشخیص وجود خون در ادرار سگ

همان‌طور که گفته شد ممکن است وجود خون در ادرار سگ ناشی از بیماری‌های خطرناک باشد. بنابراین به محض دیدن این خون باید به دامپزشک مراجعه کنید. توضیح دقیق هر تغییری که در سگ می‌بینید و یا در زندگی او اتفاق افتاده است، مثل آسیب‌دیدگی، خوردن مواد سمی، یا خوردن مواد جدید یا خوراکی‌های عجیب، یا ویتامین‌های مکمل جدید،‌ به تشخیص بهتر دامپزشک کمک می‌کند.

دامپزشک به‌دقت سگ را معاینه می‌کند و به دنبال موارد غیر عادی دیگر، مثل حساسیت یا درد، ورم و برآمدگی، می‌گردد. علاوه بر این، آزمایش شمارش کامل خون (Complete Blood Count) انجام می‌شود تا اگر موارد غیر طبیعی در گلبول‌های سفید و قرمز و پلاکت وجود دارد، تشخیص داده شود. ویژگی‌های شیمیایی خون هم بررسی می‌شود تا مقدار اضافۀ کلسیم، فسفر، پتاسیم،  نیتروژن، آلبومین و آنزیم‌های کبدی به دست آید.

یکی از مهمترین راه‌ها برای تشخیص دقیق بیماری آنالیز ادرار است. ادرار سگ آزمایش می‌شود تا سطح پی‌اچ (pH) آن، وجود مواد معدنی، گلبول‌های قرمز خون، هموگلوبین، پروتئین و گلوکز در ادرار بررسی شود. اگر درصد مواد معدنی در ادرار زیاد باشد، ممکن است نشانۀ وجود سنگ یا کریستال باشد. برای همین ادرار زیر میکروسکوپ هم بررسی و تحلیل می‌شود.

ممکن است دامپزشک بخواهد که نمونه‌ای از انزال سگ نر را آزمایش کند تا بتواند بیماری‌ها پروستات را تشخیص دهد. برای معاینۀ کامل دستگاه تناسلی ممکن است لازم باشد واژینوسکوپی (Vaginoscopy) یا کیستوسکوپی (Cystoscopy) انجام شود.

اگر دامپزشک به وجود تومور شک کند، ممکن است، برای تشخیص بهتر، به عکس با اشعۀ فراصوت (Ultrasound) یا اشعۀ ایکس (X-ray) نیاز داشته باشد. در بعضی موارد لازم است که دامپزشک از تومور نمونه‌برداری (Biopsy) کند تا بفهمد که تومور خوش‌خیم است یا بدخیم.

درمان وجود خون در ادرار سگ

درمان‌هایی که دامپزشک برای سگ شما ممکن است تجویز کند، خیلی متنوع و متفاوت است و کاملا بستگی به علتی دارد که سبب وجود خون در ادرار شده است. پیش از شروع درمان، دامپزشک سعی می‌کند حال سگ را تثبیت یا استیبل (Stabilization) کند. ممکن است برای این کار لازم باشد به سگ سرم بزند (هنگامی که سگ دچار کمبود آب شده باشد) یا به او خون تزریق کند (زمانی که تعداد گلبول‌ها قرمز به‌طرز خطرناکی کم باشد).

• عفونت‌ها: درمان عفونت‌هایی مثل عفونت مثانه، کلیه، دستگاه ادراری و… آنتی‌‌بیوتیک است. اینکه دامپزشک دقیقا چه آنتی‌بیوتیکی به سگ شما تجویز کند، به محل عفونت و پروندۀ پزشکی سگتان بستگی دارد.
• سنگ‌ها: سنگ‌های مثانه و کلیه ممکن است با رژیم غذایی کم پروئتین، و کم کردن فسفر و منیزیم، برای اسیدی‌تر کردن ادرار و نیز تشویق سگ به خوردن آب بیشتر درمان شود. در مواردی که بیماری حادتر باشد، دامپزشک سنگ را خارج می‌کند. برای این کار ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد و ممکن هم هست که نباشد.
• تومورها: اینکه درمان تومورها چه باشد، بستگی به محل تومور و تشخیص دامپزشک دارد. ممکن است دامپزشک بخواهد که برای تشخیص بهتر و تجویز درمان مناسب‌تر با یک سرطان‌شناس (Oncologist) مشورت کند.
• مسمومیت: اینکه درمان مسمومیت چه باشد بستگی دارد که سگ با چه ماده‌ای مسموم شده باشد. اگر سگ با مرگ موش یا ویتامین دی (Vitamin D) مسموم شده باشد، تا زمانی که الکترولیت، کلسیم و فسفر خون او به حد طبیعی نرسیده و تثبیت نشده باشد، سگ باید سرم داشته باشد. ممکن است به سگ داروی فسفات بایندر (Phosphate Binder) یا آلومینیوم هیدروکسید (Aluminum Hydroxide) داده شود تا سریع‌تر فسفات اضافی را دفع کند.
• آسیب‌ها: اگر به دلیل آسیب و صدمه‌ای که به سگ وارد شده است در ادرار او خون دیده می‌شود، درمان بستگی دارد به اینکه آسیب داخلی کجای بدن باشد و شدت آن چه قدر باشد.
• پروستات: برای درمان بیماری‌های پروستات اول باید آن‎‌ها را تشخیص داد. اگر بیماری عفونت بیاکتریایی اولیه یا ثانویه باشد، آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌تر و بلندمدت‌تر تجویز می‌شود. هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات، متاپلازی سیستیک (Cystic Metaplasia)، تومورهای بیضه (Testicular Tumors)، هایپرپلازی سیستیک اغلب در سگ‌هایی دیده می‌شود که عقیم نشده‌اند و گاهی عقیم‌سازی تنها راه درمان است. کیست‌های پاراپروستات و آبسه‌های پروستات را با عمل جراحی برمی‌دارند و تخلیه می‌کنند.

دوران نقاهت وجود خون در ادرار سگ

درمان هرچه باشد، باید دستورهای دامپزشک را مو به مو اجرا کنید و تا سلامتی کامل حیوان آن را ادامه دهید. اگر بیماری ناشی از غذا خوردن نادرست سگ باشد، دامپزشک رژیم غذایی مناسب برای سگ تجویز می‌کند. همواره قبل از اینکه به سگتان مکمل‌های غذایی یا ویتامینی به سگتان بدهید با دامپزشک مشورت کنید. بیماری سگتان هرچه باشد مهم است که همواره آب تمیز و تازه در دسترس سگتان باشد و سعی کنید که بیشتر آب بنوشد.